Fantastik edebiyatın ünlü yazarı George R.R. Martin, yapay zekânın “Game of Thrones” evrenine dayalı içerikler üretmesini mahkemeye taşıdı. Martin, OpenAI’nin ChatGPT modelini, eserlerini izinsiz kullanmakla suçladı. 2025 Ekiminde New York’ta açılan davada, mahkeme davayı reddetme talebini geri çevirdi. Bu dava, Martin ile sınırlı kalmadı. Ta-Nehisi Coates, Sarah Silverman, Jonathan Franzen, David Baldacci gibi birçok tanınmış isim benzer şikayetlerle OpenAI’ye karşı dava açtı.
Telif hakları ve yapay zekâ arasında gerilim
OpenAI ve benzeri teknolojik şirketler, yapay zekâlarını eğitirken izin almadan çok sayıda kitabı ve içeriği kullandığı iddiasıyla karşı karşıya. Korsan kitap sitelerinden veri topladıkları yönündeki suçlamalar, davaların temel taşını oluşturuyor. Bununla birlikte, mahkemeler bu durumun “adil kullanım” kapsamında olup olmadığını değerlendiriyor. Ancak ispat yükü, şirketlerin üzerinde bulunuyor. Bu nedenle OpenAI, veri kullanımının hukuk kurallarına uygun olduğunu kanıtlamak zorunda.
“Adil kullanım” kavramı ve mahkeme kararları
Adil kullanım ilkesi, telif haklarına sınırlı da olsa esneklik tanıyor. Özellikle araştırma, eğitim ya da eleştiri amaçlı kullanımlar bu başlık altında yer alıyor. Ancak “Game of Thrones” davasında, yargıç Sidney Stein ChatGPT’nin eserleri dönüştürmediğine, hatta önemli ölçüde benzer içerikler ürettiğine kanaat getirdi. Bu karar, bir dönüm noktası olabilir. Ayrıca OpenAI’nin korsan veri tartışmaları da mahkeme kayıtlarına dahil edildi. Emsal edinilen diğer davalarda ise yapay zekânın dönüştürücü özelliği ve rakip ürün yaratıp yaratmadığı ayrıntılı incelendi.
Yapay zeka endüstrisi için kritik eşik
Bu davalar sadece tazminat taleplerinden ibaret kalmıyor. Yapay zekâ ile oluşturulan içeriklerin hukuki statüsü için emsal kararlar oluşturuyor. Üstelik teknoloji şirketlerinin veri toplama ve kullanma politikaları da bu süreçte mercek altına alınıyor. Birçok şirket hâlen lisanslı veri kullanmadıklarını savunsa da mahkemeler bu argümanları sorguluyor. Sonuç olarak, yapay zekânın geleceği ve işleyiş biçimi bu davalarla şekilleniyor. ChatGPT gibi modeller, yeni içerikler üretmeden önce telif haklarına daha dikkat etmek zorunda kalacak.
Uzlaşmalar ve geleceğe yönelik adımlar
Benzer davalarda ortaya çıkan uzlaşmalar da sektörü etkiliyor. Örneğin Anthropic, benzer iddialar üzerine 1,5 milyar dolarlık ödeme yapma kararı aldı. Bu tür uzlaşmalar, diğer firmalara da örnek teşkil ediyor. Ancak henüz net bir yasal çerçeve oluşmuş değil. Yargı organları ve teknoloji şirketleri arasında süren tartışmalar, telif hakkı ile yapay zekâ uyumunun nasıl sağlanacağına ışık tutacak.
Martin ve diğer yazarların açtığı dava, yapay zekânın hukuk karşısındaki sınırlarını belirlemeye çalışıyor. Bu süreçte adil kullanım ilkesi, korsan içerik kullanımı ve yapay zekanın dönüştürücülük düzeyi en çok tartışılan konular oldu. Sonuç ne olursa olsun, yapay zekâ alanında önemli bir dönemin habercisi niteliğinde. ChatGPT’nin bir sonraki “Game of Thrones” hikâyesini yazmadan önce iki kez düşüneceği kesin.
