Vücudumuzda gerçekleşen yararlı şeylerden biri uzun süre kullanılmayan proteinlerden kurtulmasıdır. Proteinler kusurlu, zehirli veya fazla olduğunda, vücudumuzdaki bu mükemmel hücre makinesi çabucak bu ölü ağırlığı seçerek parçalar.
Bilim insanları bu prosesi kontrol etmek için yeni yollar arıyor ve bu sayede Alzheimer ve Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıkları tedavi etmeyi amaçlıyor. Bu araştırmalar sonucunda egzersiz ve orucun hormon seviyelerindeki dalgalanmaların oluşmasında tetikleyici olduğu gösterildi.
Vücudun doğal protein atık mekanizması organizmaların sağlığı için gereklidir. En iyi anlaşılan mekanizma ise ubikitin-proteasom yoludur. Ubikitin molekülü kusurlu proteinleri etiketleyerek, protein atık ünitesi bu ölüm öpücüğünü yok etme için bir yeşil ışık olarak görür.
Fakat bu protein-atık sistemi düzgün çalışmadığından, yanlış katlanan proteinleri yığarak ve bunları hücrede biriktirir ve fonksiyonlarına darbe vurur. İşte bu yüzden araştırmanın arkasında yer alana Harvard Tıp Fakültesi’nden bilim insanları bu öncüllerin Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda öncül olduğunu düşünüyor.
“Artık yanlış katlanan proteinlerin nöronlarda birikerek, Alzheimer,ALS,Parkinson gibi nörodejeneratif hastalıklara yol açtığını biliyoruz. Bu birikimin protein yıkımındaki ubikitin-proteasom sistemiyle de ilişkili olduğunu biliyoruz. İşbirliği ile yapılan çalışmalarda, erken bunama ve Alzheimer hastalığı fare modeli beyinlerinde proteasom bozunumu ile mutant tau ifadesinin azalması ve yanlış katlanan proteinlerin birikimine neden olduğunu gördük,” diyor Jordan VerPlank
Yine de protein atık ünitesini eski haline getirmenin yolları var. VerPlank ve meslekteşı tarafından yürütülen araştırmada cAMP adı verilen hücre yıkımını tetikleyecek ilaçlar var ve prosesi hızlandırıyorlar. Fakat böyle yaparak, ekip atladığı bir anahtar var mı, ya da proseste yararlı muhtemel bir adım var mı onu araştırmaya başladı.
“Çünkü çoğu hormon cAMP’de hücreler arası artışa neden olduğundan, hormonların protein bozunmasını stimüle edebileceğini düşünüyoruz veya önceki araştırmada belgelenen etkinin kullanılan ilaçlara özgü olarak cAMP’yi yükseltebileceğini düşünüyoruz.” diyor VerPlank.
Bilim insanları bu hipotezi test etmek için bir takım deney tasarladı. Çalışmada egzersiz ve oruç ile gerçekleşen hormonal değişimlere odaklanarak,hücrelerdeki değişimleri “önce” ve “sonra” olarak ayarladı.
“Burada gerçekten hücrenin süpürge sistemine tümüyle farklı bir açıdan bakıyoruz,” diyor araştırmanın yazarı Alfred Goldberg.
Yapılan bir deneyde, dört insan gönüllüsünün ağır bisiklet egzersizi sırasında uyluk kasları incelendi. Egzersizin hemen sonrasında cAMP seviyeleri ve protein bozunması yükseldi. Diğer testte ise anestezideki fare ayak kaslarında da benzer sonuçlara rastlandı. Fare karaciğeri hücreleri oruç kaynaklı glukago hormonu ve de adrenalin, epinefrin açığa çıktı.
“Nitekim, cAMP yükselişiyle protein bozunumunu stimüle etmek sadece ilaçlarla görülen bir fenomen değil, ayrıca pek çok hormonda aynı işi yapıyor ve vücutta her daim olan şeylere benziyor,” diyor VerPlank.
Hücreleri protein yıkımına teşvik eden bu yeni yol sayesinde, bilim insanları belki de Alzheimer, Parkinson ve ALS gibi hastalıkların oluşumunu engelleyecek bir yol bulmuş olabilir. Bu araştırmanın diğer bir yolu da mevcut ilaçlar ve yenilerini geliştirerek erken tedavi geliştirmektir.
Ayrıca bilim insanları düzenli egzersizin yararlarını ve orucun uzun ve sağlıklı yaşam sağladığına dair savı daha da güçlendirmiş oldu.
Kaynak: Gercekbilim.com
-
-
-
-
-
-
