Galler’de, Cardiff’in havaalanı yakınındaki Fonman Kalesi topraklarında yapılan kazılarda, 6. veya 7. yüzyıla ait nadir bir mezarlık keşfedildi. Arkeologlar, bu döneme ait olduğunu düşündükleri 70 mezardan 18’ini kazdı ve bulunan iyi korunmuş iskeletlerin bazılarının alışılmadık pozisyonlarda yattığını, ayrıca mezarlıkta insan yapımı alet parçaları da bulunduğunu belirtiyorlar.
Reading Üniversitesi’nde kemikler üzerine çalışan arkeolog Summer Courts, bulunan iskeletlerin yaklaşık 1500 yaşında olmalarına rağmen çok iyi korunmuş olduklarını vurguluyor. Ayrıca, iskeletlerin dişlerinde aşınma olduğunu ve bu durumun dişlerin alet olarak kullanıldığına dair ipuçları verebileceğini söylüyor. Bu durum, o dönemde tekstil, deri veya sepet yapımında dişlerin kullanılabileceği düşüncesini ortaya çıkarıyor.
Mezarlıkta bulunan iskeletlerin farklı pozisyonlarda yatması, arkeologları yeni sorular sormaya sevk ediyor. Kimi iskeletler sırt üstü düz yatar pozisyonda bulunurken, kimileri yan yatmış veya elleriyle bacaklarını göğsüne doğru çekmiş şekilde, çömelmiş olarak bulundu. Bu durumun ne anlama geldiği henüz kesin olarak bilinmemekle birlikte, mezarlığın uzun yıllar boyunca farklı gömme şekillerine ev sahipliği yapmış olabileceği veya bazı bireylerin farklı olduğunu belirtmek istendiği düşünülüyor.
Mezarlıkta bulunan objeler, o dönemin yaşam tarzının şimdikinden ne kadar farklı olduğunu gösteriyor. Yeme-içme gereçleri ve kesilmiş veya yanmış hayvan kemiği parçaları gibi buluntular ortaya çıktı. Ayrıca, bir oyunda puanlama için kullanılmış olabilecek küçük, oymalı bir çivi ve Fransa’dan getirilmiş cam parçaları gibi ilginç kalıntılar da mezarlıkta bulundu.
Cardiff Üniversitesi’nden erken Orta Çağ arkeologu Dr. Andy Seaman, mezarlıkların yalnızca ölüleri gömmek için değil, aynı zamanda toplumun bir araya geldiği, sosyal etkinliklerin gerçekleştiği yerler olduğunu belirtiyor. Mezarlıkta bulunan kalıntılar, burada gömülen insanların yüksek statülü olabileceğini gösteriyor. Kemikler üzerinde yapılacak DNA analizleri, topluluk hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir ve bu insanların ticaret veya takas yoluyla elde edebilecekleri yüksek kaliteli ithal ürünlere sahip olduklarını gösteriyor.
Mezarlığın kesin kullanım tarihlerini belirlemek ve iskeletler hakkında daha fazla bilgi edinmek için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor. Ancak şu ana kadar elde edilen bulgular, bu mezarlığın Orta Çağ dönemi hakkında bilinmeyen pek çok detayı aydınlatabilecek önemli bir keşif olduğunu gösteriyor.